Dookoła Beskidu Śląskiego. Śląskie na rowerze

Śląski System Informacji Turystycznej

Już planowanie zapowiada fajny wyjazd. Czytelna strona Śląskiego Systemu Informacji Turystycznej sugeruje pomysły na wydłużony weekend. Są propozycje ułożone według regionów, zainteresowań, gotowych szlaków, rodzaju aktywności, czy pór roku. Chwila nad mapą, odwołania do przewodników, rzut oka w wybrane miejsca w Google Street View i mój wybór pada na szlak Wielkiej Pętli Beskidzkiej jako ramę trasy i na Szlak Architektury Drewnianej jako tematyczne uzupełnienie tego pierwszego. Świetny dojazd do Bielska-Białej (nawet w pendolino!), a potem między innymi Skoczów, Ustroń, Wisła, Istebna, Koniaków, Szczyrk. Przy pracy jeszcze słucham kilku audiowycieczek pobranych ze strony Śląskiego. A potem - w drogę!

Na rowerowych trasach Beskidu Śląskiego

Od razu przyznaję: na rowerowych szlakach Beskidu Śląskiego było naprawdę świetnie i to one dziś wysuwają się w pierwszy szereg najlepszych wspomnień. Bo przecież my, rowerzyści, podróżujemy po świecie często właśnie dla pięknej trasy. Nie zawsze dla głośnych atrakcji i znanych miejsc, lecz właśnie dla efektownych szlaków, malowniczo ciągnących się kilometrami wśród pięknych scenerii. W Beskidzie Śląskim spotkałem kilka takich odcinków, które mógłbym wydłużać i kręcić po nich długie kilometry. W dodatku takich, na których - ze względu na ograniczenie ruchu samochodowego - bezpiecznie czułyby się także całe rowerowe rodziny.

Do tych najlepszych fragmentów na pewno należy wysoko położona, wąska, asfaltowa droga biegnąca z Kubalonki do Stecówki, w masywie Baraniej Góry. Przeciąłem ją drugiego dnia, podążając od Zamku Prezydenta RP w Wiśle do położonej pod przełęczą Szarcula agroturystyki "Na Połomiu". Rzut oka, już po zmroku, oraz przebieg drogi na mapie sprawiły, że następnego dnia rano wspiąłem się z powrotem na Szarculę by przejechać nią w stronę Stecówki. Gdyby móc pociągnąć taką klimatyczną trasę po płonących jesienią szczytach polskich gór, byłaby jednym z piękniejszych szlaków rowerowych Europy. Podobne wrażenia przywiozłem z drogi w dolinie Krężelki, położonej pod granicą ze Słowacją, gdzie werwy dodawała mi soczysta mżawka sącząca się z nieba. I z urokliwego asfaltu przebiegającego obok schronu "Wyrwidąb" koło Węgierskiej Górki.

Bohaterskie Westerplatte południa

Okolice Węgierskiej Górki to obowiązkowy przystanek dla miłośników militariów, czy zainteresowanych historią II wojny światowej. To tutaj załoga stojących do dziś masywnych, żelbetonowych bunkrów wsławiła się heroicznymi walkami z przeważającymi wojskami niemieckimi w pierwszych dniach września 1939 roku. Schronów jest pięć: "Waligóra", "Wąwóz", "Wędrowiec", "Włóczęga" i "Wyrwidąb", w każdym bohatersko ginęli polscy żołnierze, dzięki którym dziś możemy zachwycać się pięknem tych ziem. O historii "Westerplatte południa", jak nazywa się ten epizod naszej historii, mówi muzeum urządzone w schronie "Wędrowiec" w Węgierskiej Górce. Schrony swoim wyglądem, ale także planami wyposażenia, przypominają fortyfikacje Helu.

Największa koronka koniakowska

Beskid Śląski to jednak przede wszystkim ważny ośrodek kultury ludowej w Polsce. A "trójwieś beskidzka", jak nazywane są sąsiadujące ze sobą wsie Istebna, Koniaków i Jaworzynka, to na pewno najbardziej prężny ośrodek pamięci o tutejszych zwyczajach. O koronkach z Koniakowa na pewno słyszało wielu, ale może nie wszyscy z Was wiedzą, że od ponad dwóch lat w Gminnym Ośrodku Kultury w Istebnej (nie w Koniakowie!) można podziwiać największą koronkę koniakowską świata, ponad pięciometrowej średnicy dzieło ludowych artystek z Koniakowa, powstałe z ponad 50 kilometrów nici! Rowerzystom na zachętę dodam, że wygląda jak... wielka przednia tarcza - kto policzy zęby? ;-)

W Koniakowie zdecydowanie warto zaplanować dłuższy, wieczorny postój. Warto choć na chwilę zajrzeć do Muzeum Koronki - prywatnej izby pamięci gromadzącej wiele śladów miejscowej twórczości. Niedaleko niej znajduje się także powstające właśnie Centrum Pasterskie, które opowie o wszystkim, co związane z powracającym w te strony wypasem owiec. Zarówno o samej hodowli, jak i o późniejszej produkcji odzieży z owczej wełny, czy nabiału z owczego mleka. Nie możecie opuścić wieczornego koncertu na rogach górskich i trombitach, wygrywanego przez miejscowych entuzjastów tradycji codziennie od kilkunastu lat. Miałem to szczęście dotrzeć do Koniakowa z doliny Krężelki dokładnie w momencie rozpoczęcia koncertu - do Chaty na Szańcach prowadziły mnie dźwięki oryginalnych instrumentów.

Malowany mgłą Beskid Śląski

Niewiele brakowało, by jesienna aura zepsuła mi przejazd najbardziej widowiskowym odcinkiem trasy. Bo zjazd z wysoko położonego Koniakowa i masywu Ochodzity uznaje się za jeden z najbardziej atrakcyjnych widokowo w Beskidzie Śląskim. Na moje szczęście wkrótce za karczmą pod Ochodzitą wyjechałem z niskich chmur i dookoła mnie rozpostarły się piękne, beskidzkie widoki, urozmaicane unoszącą się gdzieniegdzie mgłą. W połączeniu z będącą w pełnej krasie jesienią to na pewno był jeden z najpiękniejszych momentów wyjazdu.

Pysznym szlakiem Śląskich Smaków

Są piękne widoki, świetne szlaki, miejscowe tradycje. Jest też troska o żołądek turysty - to Śląskie Smaki, jeszcze jeden tematyczny szlak, jaki przygotowała Śląska Organizacja Turystyczna. Ten szlak tradycyjnych śląskich kulinariów zawiedzie Was m.in. do karczmy "Rogata" w Bielsku-Białej. Zapewniam, że będzie to na pewno najbardziej klimatyczna restauracja, w której będziecie mieli okazję gościć. Nastrój ciemnej, wiejskiej, drewnianej chaty wspaniale koresponduje z klimatem regionalnej jadłodajni, a diabeł witający Was w podłodze po przekroczeniu progu nadaje wizycie dodatkowego charakteru. Polecona mi tradycyjna, beskidzka kwaśnica i pierogi z bryndzą były pierwszego sortu. Interesujące, że byłem chyba jedynym z kilkorga gości nierozmawiającym z kelnerem w obcym języku.

Jednak oryginalnością smaków diabelską karczmę z Bielska-Białej pobiła karczma "Owce i róża" z Brennej. Jak się okazało, trafiłem tutaj dwa tygodnie po emisji premierowego odcinka programu "Kuchenne rewolucje" w telewizji TVN, w którym Magda Gessler dokonała przemiany miejsca. Jedzenie - kassler (sztuka mięsa) z zasmażaną kapustą oraz karminadle (śląskie kotleciki mielone) - było nad wyraz oryginalne. Jeśli więc kulinaria wyznaczają Wasze turystyczne marszruty, nie powinno zabraknąć na nich ani "Rogatej" z Bielska-Białej, ani "Owiec i róży" z Brennej.

Wielokulturowy Śląsk Cieszyński

Beskid Śląski dzisiaj to też unikalna dzisiaj w Polsce wielo-, czy może wręcz innokulturowość. W Wiśle aż około 60% mieszkańców to członkowie kościoła ewangelickiego, co tym samym sprawia, że Wisła jest jedynym miastem w Polsce, w którym nie przeważa wiara katolicka. W sąsiednim Ustroniu protestantów jest około 30%, co jest liczbą bardzo zbliżoną do liczby członków kościoła katolickiego. A sam Śląsk Cieszyński obejmuje przecież dzisiejsze tereny Polski i Czech, co też gwarantuje multikulturowe zjawiska. O takich i podobnych smaczkach tego śląskiego regionu opowiadała mi w długiej rozmowie przesympatyczna pani z Muzeum Ustrońskiego.

To w Muzeum Ustrońskim dowiedziałem się też o mającym mieć tutaj miejsce w kolejnych dniach wydarzeniu - premierze albumu "Strój cieszyński", należącego do serii wydawnictw powstających staraniem fundacji prowadzonej przez śpiewających braci Golców. Zdjęcia do albumu powstały na bazie zbiorów muzeum w Ustroniu i w jego wnętrzach. Nie ukrywam, że od wizyty w Ustroniu na artystów z Milówki będę spoglądał z dużą sympatią, mimo że zupełnie nie należą do moich muzycznych faworytów. A pozostałe albumy z serii "Stroje ludowe w Karpatach polskich" fundacji Golców przedstawiają tradycje innych okolicznych regionów.

Biblioteki na bibliotece w Ustroniu

Cały Ustroń zrobił na mnie ogólnie bardzo sympatyczne wrażenie. Zadbane centrum z niedawno urządzonym na nowo głównym placem miasta, pięknie odnowiony budynek Starej Szkoły z odważnym malowidłem na bocznej ścianie, zbudowały we mnie wizerunek sympatycznego, kameralnego miasteczka. I choć ustroński mural nie musi Wam przypaść do gustu, podobnie jak mnie nie przekonała estetyka szklano-aluminiowej sceny przed ratuszem, to przyjemnością było zobaczyć po prostu rozwijające się, zadbane miasto.

Jednym z moich przystanków w rowerowej podróży po Beskidzie Śląskim było wielokrotnie nagradzane gospodarstwo agroturystyczne "Na Połomiu". Już chyba powyższe zdjęcia wiele powie o klimacie miejsca. Piękne położenie, wysmakowane wnętrza, w końcu, a może raczej przede wszystkim: przesympatyczna osoba gospodyni. Bardzo polecam na jeden z przystanków Waszej trasy po Śląskiem. Oczywiście jak na mocno rozwinięty turystycznie region przystało, do Waszej dyspozycji pozostają także zwykłe kwatery prywatne, albo luksusowe pensjonaty i hotele. Mi w poszukiwaniu noclegu pomagał serwis internetowy umożliwiający wyszukiwanie domów wakacyjnych i apartamentów, a także porównujący ich oferty w największych serwisach noclegowych.

Górskie muzeum morskie

Spod jeszcze jednego muzeum na mojej trasie po Beskidzie Śląskim odjeżdżałem z uśmiechem na twarzy - to Muzeum Fauny i Flory w Jaworzu koło Bielska-Białej. Niedawno otwarte jest położonym najbardziej na południe w Polsce muzeum o tematyce morskiej. Eksponaty muzeum stanowią w większości przedmioty przesyłane przez bosmana, ucznia sąsiedniej szkoły, który przed wielu laty opuścił Jaworze dla pracy na pełnomorskich statkach. To w większości preparaty egzotycznych stworzeń z całego świata. Po latach doczekały się większej atencji, zainteresowania naukowców z UJ, a po przyznaniu dotacji z Unii Europejskiej - własnego nowoczesnego budynku. I tak powstało jedno z najmniejszych w których byłem, ale niesamowicie przyjemne muzeum.

Śląski odcinek Wiślanej Trasy Rowerowej

Przed wyjazdem z ciekawością patrzyłem na mapie na oznaczenia Wiślanej Trasy Rowerowej, jaka ma swój początek u źródeł Wisły. Na nadwiślański szlak trafiłem w Skoczowie, a później przejechałem odcinek z Ustronia do Wisły, aż do okolic prezydenckiej rezydencji. To na pewno zbyt mało, by móc wyrobić sobie zdanie na temat całej trasy, ale leśny odcinek między Ustroniem a Wisłą był kapitalny. Mam nadzieję, że żadnemu z miejscowych urzędników nie przyjdzie do głowy zamieniać go na asfaltowy, czy cokolwiek w nim zmieniać. No, może poza oznaczeniem, którego czasem brakowało i piekielną kostką w Wiśle. Jednak nawierzchnię między miastami - równe, twarde leśne szutry - bez wahania postawiłbym obok tras nad Wezerą w Dolnej Saksonii, którymi jeździliśmy w czerwcu. Oby kiedyś cała Wiślana Trasa Rowerowa była taka przyjemna.

Mały Wiedeń w Bielsku-Białej

Bielsko-Biała jako miejsce startu i mety do rowerowej trasy po Beskidzie Śląskim - wyśmienite. I nie tylko ze względu na Rogatą, w której można usiąść w nagrodę na koniec rowerowej podróży, ale z racji niewątpliwego uroku, jaki zdaje się mieć ten "mały Wiedeń". Klimatyczny rynek, sukcesywnie odnawiane elewacje, strome, brukowane ulice. Bielsko-Biała ma coś w sobie co sprawia, że przy dalekich podróżach samochodem z Gdańska na południe Europy stanie się naszym częstym przystankiem w podróży.

Blogerzy podróżniczy piszą o Śląskiem

Bielsko-Biała i całe Śląskie były w ostatnim okresie celem podróży wielu blogujących podróżników. Blog Rowerem po Śląsku opisuje trasy rowerowe Górnego Śląska. O uwodzących atrakcjach Śląskiego pisze Zależna w Podróży, a jak zwiedzać Śląskie z dzieckiem proponuje rodzina Kasai. Postęp technologiczny dostrzegają Poszli-Pojechali i piszą o śląskich aplikacjach na telefony, a z drugiej strony tego trendu jest Złota Proporcja i niezwykłe święto zabytków techniki - Industriada. Pomysły na rodzinne podróżowanie po Śląskiem, od Jury Krakowsko-Częstochowskiej po Beskidy, znajdziecie u podróżującej Hani, ale pomysł na Śląskie ma też warszawskich 8 Stóp. Choć może lepiej zacząć od artykułu dlaczego do województwa śląskiego nie jechać?

Barwy jesieni którymi Śląskie wysypało górskie trasy wielokrotnie zatrzymywały mnie i nakazywały wyjmowanie aparatu z kabury. Nie przeszkadzał padający deszcz i zachmurzone niebo. Bo jak powiedziała gospodyni agroturystyki z Połomia - pogodę trzeba mieć w sobie :-). Wraz ze wspaniałymi napotkanymi ludźmi wycieczka się przedłużała, a szybko nadchodzący mrok, mimo posiadanego oświetlenia ;-), nieubłaganie skracał codzienną rowerową wędrówkę. I tak zamiast trzech, zostałem w Beskidzie Śląskim cztery, ciekawe, aktywne dni. Na jesienną porę, na doczekanie do białego puchu pod biegówkami - jak znalazł. Zachęcam do naśladowania! :-)